
13 Sty Jerzy Fąfara – wspomnienie o twórcy, który mnie zainspirował
Jerzego Fąfarę poznałam kilka lat temu na rzeszowskich Targach Książki. Zaproponował mi wówczas poezję Małgorzaty Wójtowicz z tomu „Jeszcze”; polecał też inne świetne nazwiska z obszaru poezji i prozy. Dzięki podpowiedziom Jerzego sukcesywnie zapoznawałam się z twórczością Józefa Barana, Adama Ziemianina, Krystyny Lenkowskiej, Jacka Napiórkowskiego, Katarzyny Bolec, Andrzeja Mazura, Anny Oliwińskiej – Waćko, Małgorzaty Żureckiej, Ryszarda Mścisza, Mirosława Welza, Tomasza Wojewody. Tych nazwisk jest dużo więcej – wydawnictwo Jerzego Fąfary specjalizowało się w wydawaniu poezji. Naturalną koleją rzeczy było, że jakiś czas później wysłałam do jego wydawnictwa swoje teksty.
Świąteczne Targi Książki w Rzeszowie, 2019 r.
Kiedy ktoś odchodzi – powstaje uczucie pustki, której nie można z niczym porównać.
I to nie jest tak, że nie było czasu na relacje. Debiut literacki, Targi Książki w Krakowie i Rzeszowie, rozmowy, prace nad dwoma zbiorami wierszy. To sporo, jak na pięć lat. Nie mam poczucia straconego czasu w tym wypadku. Mam poczucie uporczywego braku kogoś, kto zdecydowanie, a jednocześnie bez nacisku, poprowadził mnie w kierunku świata ludzi piszących. Dzięki niemu poznałam lub usłyszałam o wielu wartościowych osobach i utalentowanych twórcach. Mówił, że mam pisać; jednocześnie przyznawał, że jest to wymagająca i niełatwa droga.
Dnia 23.03.2024 r. Rzeszów pożegnał Jerzego Fąfarę, wybitnego twórcę, regionalistę i wydawcę. Jego życie i działalność w sposób szczególny zapisały się w historii i sercach mieszkańców. Odszedł nagle, pozostawiając po sobie cenne ślady w kulturze lokalnej i w sercach tych, którzy go znali. To strata tak dla rodziny i przyjaciół, jak również całej społeczności, która czerpała z zasobów wiedzy, talentu i działalności literackiej twórcy.
Jerzy Fąfara był postacią wyjątkową, której zaangażowanie zmieniło oblicze kultury lokalnej. Poprzez swoje życie Fąfara dowiódł, że prawdziwa pasja i oddanie mogą przynosić zmiany, inspirując innych do działania. Jego prace literackie, akcje upamiętniające oraz liczne inicjatywy kulturalne i edukacyjne były przejawem głębokiego zrozumienia historii, kultury oraz ludzi swojego regionu.
Plac Cichociemnych Rzeszów, „Przejście” Józefa Szajny
Jako dziennikarz, poeta, pisarz, wydawca i regionalista, Fąfara przyczynił się do dokumentowania historii Rzeszowa i jego mieszkańców. Miał istotny wpływ na upamiętnianie tragedii oświęcimskiej i pielęgnowanie pamięci o historii regionu, co, jak wiadomo, stanowi fundament lokalnej tożsamości i pamięci zbiorowej. Autor biografii i książek poświęconych takim postaciom jak Józef Szajna i Stanisław Szpunar, stał się popularyzatorem wiedzy o przeszłości, przyczynił się do budowania świadomości historycznej i kulturowej społeczności.
Plac Cichociemnych Rzeszów, „Przejście” Józefa Szajny
Jerzy Fąfara miał umiejętność budowania mostów między ludźmi, pokoleniami i kulturami. Jego działania były wszechstronne. Począwszy od organizacji corocznego upamiętniania więźniów Auschwitz na Placu Cichociemnych w Rzeszowie w Międzynarodowym Dniu Pamięci Ofiar Holokaustu (27.01.), po inicjatywy promujące literaturę i historię lokalną. Jego praca była zarówno pasją, jak i misją – misją edukowania, inspirowania i przypominania o tym, co ważne.
Fąfara był mentorem i inspiracją dla wielu osób, wspierając i motywując lokalnych twórców, pisarzy i historyków. Wysoko cenił wartości związane z kulturą, edukacją i pamięcią historyczną, co było pewnego rodzaju fundamentem dla twórców, inicjatyw i projektów.
„Święto Paniagi” i „Drabina do nieba”
Jerzy Fąfara stał się pomysłodawcą i motorem napędowym wydarzeń kulturalnych, które na trwałe wpisały się w krajobraz Rzeszowa. Wśród nich szczególne miejsce zajmują wieloletnie „Święto Paniagi” oraz ostatni projekt „Drabina do Nieba”, które wzbogaciły kulturalne życie miasta i przyczyniły się do zachowania i promowania jego historii oraz lokalnej tożsamości.
„Święto Paniagi” jest corocznym świętem ulicy 3 Maja, jednej z najstarszych i najbardziej malowniczych ulic Rzeszowa. Od 2003 roku, dzięki inicjatywie Fąfary, święto to stało się ważnym wydarzeniem w kalendarzu miasta, celebrującym jego bogatą historię, kulturę oraz społeczność. „Święto Paniagi” to okazja do przypomnienia sobie o dawnych tradycjach Rzeszowa i świetny sposób na ożywienie ulicy przez szereg koncertów, wystaw, pokazów rzemiosła, spotkań literackich i lokalnej gastronomii. Fąfara, widząc w ulicy 3 Maja serce i duszę miasta, chciał, by mieszkańcy i turyści na nowo odkrywali jej urok, przeszłość oraz znaczenie w historii Rzeszowa.
„Drabina do Nieba” jest jednym z najbardziej oryginalnych projektów, które zostały zrealizowane z inicjatywy Jerzego Fąfary. Dzieło to upamiętnia prof. Józefa Szajnę, wybitnego artystę, reżysera, scenografa, malarza, a zarazem więźnia i ocalałego z Auschwitz. Fąfara, głęboko poruszony życiem i twórczością Szajny, postanowił uczcić jego pamięć poprzez stworzenie symbolicznej „Drabiny do Nieba”, która stanowi jednocześnie hołd dla artysty, jak również przypomnienie o tragicznej historii wielu mieszkańców regionu. Dzięki tej inicjatywie Fąfara przyczynił się do upamiętnienia ważnej postaci w historii polskiej sztuki, a także zainspirował do refleksji nad tymi wydarzeniami.
Wpływ Jerzego Fąfary na kulturowy krajobraz Rzeszowa
Obie te inicjatywy, choć różniące się formą i kontekstem, łączy wspólny mianownik – pragnienie Jerzego Fąfary, by poprzez kulturę i pamięć tworzyć silniejsze więzi społeczne, promować lokalną tożsamość i historię, a także inspirować mieszkańców Rzeszowa do aktywnego uczestnictwa w życiu kulturalnym miasta. Fąfara, z pewną determinacją wynikającą z miłości do swojego miasta, udowadniał, że kultura jest żywym organizmem, który potrzebuje ciągłego wsparcia, pielęgnacji i rozwoju.
Wpływ Jerzego Fąfary na kulturowy krajobraz Rzeszowa w postaci takich projektów jak „Drabina do Nieba” i „Święto Paniagi” zaowocował powstaniem ważnych punktów w kalendarzu miasta. Tym samym przypomina o człowieku, którego pasja i praca przekroczyły granice wyobraźni, tworząc trwałe symbole pamięci i tożsamości.
Odejście Jerzego Fąfary pozostawiło pustkę w sercach wielu ludzi. Niemniej wspomnienie jego działań jest obecne i widoczne na ulicach Rzeszowa – miasta, które było mu tak bliskie.
Targi Książki Kraków – 2019r., Wydawnictwo Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu
Jerzy Fąfara – poeta, prozaik, autor słuchowisk, wydawca – dyrektor Podkarpackiego Instytutu Książki i Marketingu w Rzeszowie.
Opublikował tomy poezji:
„Kto lepszy” – poezje, KAW 1981,
„Po obu stronach twarzy” – poezje KAW – 1986,
W 2006 roku jego wiersze ukazały się we Włoszech w antologii poezji polskiej i sycylijskiej (wersja włoska).
„Dyktator”- wiersze 2016 PIK,
„Wspólnota wulkanów” 2022 PIK,
Proza:
„Czerwony pająk” – powieść KAW 1991,
„Dzień w którym stanąć miała ziemia” – powieść Techgraf 2000,
„Jakub od stojącej rzeki” – opowiadania PIK 2003,
„Pępek Świata”- powieść radiowa 2002/2003 Polskie Radio Rzeszów (150 odcinków),
„Brzytwy Kata Sellingera” – powieść PIK 2005,
„18 znaczy życie – rzecz o Józefie Szajnie” PIK 2009,
„Pomruk” powieść biograficzna o prof. Franciszku Chrapkiewiczu-Chapevillu – Lisia Góra 2014.,
„Był wśród nas Święty”- PIK 2016,
„Drabina do Nieba” – powieść radiowa (Saga rodzinna rozgrywająca się w Rzeszowie, która w zamyśle jest podróżą w czasie i prowadzi słuchaczy od początków XX wieku po czasy nam współczesne). 110 odc. Polskie Radio Rzeszów – 2014-2017,
„Odkryłem boski plan w genetyce” – wywiad – rzeka z prof. Chrapkiewiczem – Chapevillem wydawnictwo MDM 2018.
Źródło: https://www.erzeszow.pl/43-kultura/7215-ludzie-kultury/8778-fafara-jerzy.html
https://lubimyczytac.pl/autor/47047/jerzy-j-fafara
Fot. Tomasz Banaś